Les fêtes de Lomé

Lieve mensen,

Als eerste wens ik jullie allemaal een heel goed, gelukkig, liefdevol en gezond 207!! Jullie reacties en post maken me erg blij! Ik mis jullie wel een beetje, en toch ben ik elke dag blij en dankbaar dat ik hier ben!

De feestdagen in Lomé zijn omgevlogen, weliswaar ontbrak het Hollandse kerstgevoel een beetje, maar de sfeer in Togo was bijzonder goed. Al bij mijn aankomst hadden de mensen het over de fêtes: zonder twijfel was dit de beste maand van het jaar om in Togo te zijn! Ik kon me er toen nog weinig bij voorstellen, maar nu weet ik beter. Ik heb me regelmatig verbaasd, maar enorm genoten!

Het begon half december al met de opening van de jaarlijkse beurs die Aiesec Togo organiseert in samenwerking met de Kamer van Koophandel, de zogenaamde foire. Een Togoleze kerstmarkt en volgens de verhalen echt ‘je-van-het’! Benieuwd en nieuwsgierig ging ik er samen met Aiesecers naar toe! Mijn conclusie: een Afrikaanse braderie op zijn Oosterparks! Oftewel: veel drank, eten, speelgoed, kitsch, schoenen en parfums, en heel veel knipperende lichten in combinatie met een enorme hoeveelheid mul zand, waar je je in je mooiste Afrikaanse outfit doorheen waant. Heel mooi om te zien, maar niet helemaal mijn ding! Veel Togolezen kunnen er echter geen genoeg van krijgen en gaan dagelijks.

De dag voor kerst werd de door mijn NGO georganiseerde marathon gehouden, die in het teken stond van de strijd tegen de armoede. Om 5 uur ging mijn wekker en in het pikdonker at ik samen met Abass de Coco, een soort drinkpap van maïsmeel. De eerste keer dat ik dat proefde was het echt een klap in mijn gezicht, maar het is een prima bodem om te rennen. De marathon begon uiteraard niet voor half 8, maar was wel een onvergetelijke ervaring! Het was geen wedstrijd, waardoor het tempo laag lag, en er volop muziek werd gemaakt, gezongen en gedanst! De dreunen van de tam tam en de trommels gaven zoveel energie dat moeheid geen rol speelde. Op afgetrapte schoenen, op slippers, een enkeling in een doorweekte regenjas en een binnenstebuiten gekeerd T-shirt, gingen we als groep 8 kilometer lang rennend en dansend door de straten van Lomé, om uiteindelijk te eindigen op het strand! Inmiddels ben ik lid geworden van de footingclub YoyoYoo, en ren ik zaterdagmorgen met een groep van 150 personen om zes uur op de campus, begeleidt door de tam tams en de trommels, echt super en het geeft me enorm veel energie!

Kerstnacht in Lomé: non-stop muziek! Samen met Moufou ging ik naar een feestje van zijn nicht: in een garage met TL-verlichting en snoeiharde muziek werd er door de buurt, jong en oud, flink gedanst. In het algemeen staat de muziek staat vaak zo hard dat een gesprek voeren echt niet meer mogelijk is. De straten in het centrum waren overvol, mensen die na middernacht vanuit de nachtmis kwamen gingen nog de bars in, dansende mensen op straat, en op de terugweg weg naar huis zie ik in een afgelegen straatje een oma in haar eentje staan swingen! Iedereen is blij! Kerstliederen klonken al ruimschoots voor kerst uit de boxen, maar doen dat vreemd genoeg nog steeds. De sfeer wordt hier nog even vastgehouden!

Eerste kerstdag heb ik heerlijk geluncht bij Elsi en haar maman Togo. Tweede kerstdag ‘s morgens op weg naar bar Las Vegas word ik door Bénédite, een buurmeisje, uitgenodigd bij haar thuis. Op mijn lege maag krijg ik een glas sangria voorgeschoteld en een bord kokendhete pâtes, die ik eet met mijn niet-vuurvaste handen. Een zware maar stevige basis voor de dag. Twee dagen later was de beurt aan mij, om samen met Bénédite de pâtes te bereiden. Mijn taken waren enigszins gereduceerd tot het creëren van wind met een soort rieten waaier om het vuurtje op kolen brandende te houden. Verder mocht ik vooral toekijken, en…. om me heen kijken! Een ietwat forse oma zit met mond open te slapen, een enorme bril scheef op haar neus, grote broer ligt op een matje op de grond uitgestrekt te slapen, en de rest van de vrouwen zijn aan het werk. Er worden pepers en tomaten geperst, er wordt geveegd en er wordt water gehaald. Annie kijkt toe vanaf haar lage en kleine houten krukje!

Christenen en Moslims zijn hier elkaar beste vrienden, en dat is mooi om te zien! Abass is moslim, maar heeft veel vrienden die Christen zijn. God is hier heel belangrijk! Er heerst een grote tolerantie met betrekking tot religie, en een groot respect voor God! De kerstdagen worden door iedereen gevierd, en tegelijkertijd beginnen de voorbereidingen al weer volop voor het schaapsfeest van de Moslims, de Tabaski, die wordt gehouden op 30 december. Op een stuk braakliggend land wordt gedurende een aantal weken de marché de mouton gehouden, oftewel de schapenmarkt. Ik neem er een kijkje: er wordt flink onderhandeld, die blanke wil vast wel een goede prijs betalen, maar nee helaas, ze komt alleen maar even kijken. Twee rammen zijn in een gevecht verwikkeld, hun kopstoten klinken pijnlijk en op de grote weg komt de kerstman ineens voorbij rijden in een open bestelwegen. Kinderen komen uit alle hoeken van de markt en hollen over het terrein heen richting straat. Ik bedenk me wat een vreemde wereld dit zo af en toe toch is.

Op de dag van de Tabaski word ik wakker en hangt er in huis een enorme gierlucht. Ik kijk uit mijn raam en zie dat mijn buurman al druk bezig is om een schaap te wassen, samen met zijn zoons, die allen niet ouder zijn dan een jaar of tien. Rond de middag liggen de schapenkoppen voor onze poort en wordt het vlees al uitgebreid geroosterd en gerookt. Tegen de avond ga ik samen met Abass en Kabirou schaap eten bij hun tante. In mijn nieuwe Afrikaanse outfit en met open schoenen met een klein hakje loop ik enigszins ongemakkelijk over de zandwegen. Ik loop langzaam, eindelijk heb ik het looptempo van een Afrikaanse, en ik probeer de kuilen zo goed en charmant mogelijk te ontwijken. Mensen kijken me aan en na, en maken complimenten over deze yovo die een beetje Togolese is geworden. Een heel klein beetje dan…… HEt schaap smaakt goed, op het laatste stukje na, waar de geur en dus ook de smaak van schaap nog in zit. Ik sta op en dan gebeurt het: mijn rits aan de achterkant van mijn rok knapt! Tegelijkertijd valt de stroom uit en met het licht van een zaklamp word ik door de gehele vrouwelijke kant van de familie in een nieuwe pagne, een Afrikaanse doek, gehesen.

Oudejaarsdag is rustig, ik mis jullie en Nederland, en middernacht toast ik geheel alcoholvrij op een goed 2007 met mijn huisgenoten. Nieuwjaarsdag daarentegen is weer super! ’s Middags picknick ik met Elsi en haar zussen en Abass op het strand, waar het eerst nog verlaten en kalm is, maar waar al gauw half Lomé in zijn beste outfit rondloopt! Nog nooit zoveel mensen gezien op het strand, echt ongelooflijk! In het donker loop ik met Abass naar huis, een uitgelaten vrouw verkondigt haar boodschap luidkeels over straat: mannen en vrouwen, jullie moeten trouw zijn in het nieuwe jaar, fidélité, daar gaat het om, maar in Togo is de fidélité nog niet heel erg vanzelfsprekend!

In het nieuwe jaar ben ik meteen maar het binnenland van Togo ingetrokken. Samen met Chimène en Elikem, zat ik drie dagen in Atakpamé, 160 kilometer ten noorden van Lomé, tussen de bergen. Elikem is een vriendin van mijn huisgenoot en Chimène is een 13-jarig meisje, die ik tijdens de marathon had ontmoet en die tijdens één van mijn avondlijke wandelingen huppelend op me af kwam rennen dat ze zo graag een keer bij mij op bezoek wou komen. Zo kwam het dat ik met mijn twee amies drie dagen op het platteland van Togo leefde. Atakpamé is weliswaar een stad, maar het huis van de ouders van Elikem lag dusdanig in de bergen dat er geen stroom was en ook papa excuseerde zich dat dit het platteland was. Ik vond het weer een erg mooie ervaring: ’s morgens buiten douchen terwijl de zon net op komt, overigens schijnt de zon niet echt, want door de woestijnwind, de harmattan, hangt er zoveel stof in de lucht dat er de laatste weken continu een soort mist hangt, ’s middags meehelpen de foufou bereiden, ’s avonds in huis met de hele familie in het duister tussen de olielampjes luisteren naar de radio op batterijen, en ’s nachts met Chimène in één bed dat meer mat is dan bed. Bovendien slaapt Chimène normaal altijd met haar moeder in één bed en nam ze me daardoor regelmatig in een houtgreep en werd ik innig omhelst! Veel gelopen in Atakpamé, bergen beklommen en zaterdagochtend om 4 uur gingen we in een minibusje met 9 plaatsen, met 15 personen richting Lomé! In dat busje verbaasde ik me weer: niemand schijnt het raar te vinden om om 4 uur ’s nachts in zijn beste outfit boven op elkaar in een busje geplakt te zitten, waarbij we de eerste twee uur hobbelend Atakpamé doorgingen om iedereen op te pikken. Atakpamé heeft alleen maar bergwegen, met enorme keien, waardoor ik regelmatig dacht dat het busje het zou begeven.

Lieverds, ik wou het voor nu hierbij maar laten, maar blijf me op de hoogte houden van alle veranderingen, nieuwtjes en alle dagelijkse beslommeringen in het Hollandse! Ik blijf nog even lekker genieten van het Togolese leven! Liefs en een hele dikke kus!

xxx Annie