La remise de don

Lieve allemaal,

Hoewel ik inmiddels al weer terug ben in Hollande, volgt er bij deze een verslag van het uitreiken van de schoolmaterialen, die ik dankzij steun van velen – de kerk in Norg, lieve vrienden en familie, en op hun beurt ook weer hun vrienden en familie – kon uitreiken. Een heel grand merci aan jullie allen!

Maandag 23 april, het begin van de mondiale week van het onderwijs. Wereldwijd staat dit jaar ‘onderwijs als één van de mensenrechten’ centraal. Ieder kind, iedere jongere en volwassene heeft recht op passend onderwijs. Het recht op onderwijs is een primair recht van de mens, die ieder kind bij zijn geboorte heeft verkregen en die ieder individu in staat stelt optimaal en effectief bij te dragen aan de maatschappij. Het recht op onderwijs staat centraal binnen de mensenrechten: dankzij onderwijs leren we kritisch te zijn en vragen te stellen, voor onszelf op te komen, alternatieven te onderscheiden en de daarbij behorende keuzes te maken. Het is het ultieme middel om te ontsnappen aan de armoede die velen in Afrikaanse landen gevangen houdt. Geen enkel burgerlijk, politiek, economisch, of sociaal recht kan worden uitgeoefend als de mens niet een minimaal niveau aan onderwijs heeft genoten. Vandaar de globale strijd voor gratis, kwalitatief goed en verplicht primair onderwijs voor iedereen, één van de acht Millennium Ontwikkelingsdoelen waar ontwikkelingslanden zich volop voor moeten inzetten om deze vóór 2015 te behalen.

Het jaar 2007 is daarom een cruciaal jaar: het bevindt zich halverwege de realisatie van de Millennium Ontwikkelingsdoelen die, zoals de naam al zegt, bij het intreden van het nieuwe Millennium opgesteld zijn. We blikken terug en kijken vooruit….

Wereldwijd is het aantal kinderen dat uitgesloten is van primair onderwijs gedaald met 20 miljoen. Toch blijven de moeilijkheden die overwonnen moeten worden enorm. Minstens 80 miljoen! kinderen wereldwijd gaan nog steeds niet naar school en een nog groter aantal verlaat school zonder de basisschool helemaal te hebben doorlopen. Opdat onderwijs voor iedereen een werkelijkheid wordt, zullen regeringen prioriteiten moeten toekennen aan gratis, kwalitatief goed, en verplicht primair onderwijs. Onderwijs zal toegankelijk moeten zijn voor iedereen, zowel als recht maar ook als feit! Willen we deze doelstelling halen vóór 2015 dan zal het tempo van progressie aanzienlijk moeten toenemen.

Dezelfde maandagmorgen 23 April in Lomé: Moufou is nog druk bezig de laatste boeken te kaften. Met het oog op duurzaamheid zijn alle ruim 400 boeken die we hebben aangeschaft gekaft, in de hoop dat ze minder snel beschadigt raken en vele generaties kinderen ervan kunnen profiteren. Ik zet de laatste stempels op verschillende bladzijden in ieder boek: “Niet voor verkoop” en “Gift van Enfant et Avenir Togo”. Ook dat schijnt nodig te zijn heb ik me laten vertellen. De contracten worden geprint waarin een soort gedragscode staat voor de twee basisscholen opdat zij zorgvuldig om zullen gaan met het gedoneerde materiaal. Tot slot wordt al het materiaal geselecteerd per school, want morgen is het zover: la remise de don, oftewel het uitreiken van boeken, schriften, pennen, krijt, geografische kaarten, etc. We zijn allemaal een beetje zenuwachtig: ik, Moufou, maar ook de beide schooldirecteuren. Meer dan eens bellen ze ons met vragen over het dagprogramma, want – zo verklappen ze al – ze hebben een kleine verrassing voor ons!

Dinsdagmorgen 24 April: om half zes ’s morgens is iedereen al in rep en roer. Abass en Moufou laden het bestelbusje vol, mijn speech wordt nog net op de valreep geprint – om zes uur werd de elektriciteit weer afgesloten – en met een groep Togolese vrienden en Aiesecers plus stagair Tom uit Zuid Korea rijden we in alle vroegte richting Davié en Agbèdèvikopé. Na alle keren op de motor is dit voor mij de eerste keer in de auto, we gaan als een echte Schumacher, net als onze medeweggebruikers. Voorin zit ik niet helemaal op mijn gemak, maar Nadège stelt me moederlijk gerust. Bij de péage betalen we 400 Franc CFA, gelijk aan ruim 60 Eurocent. Dat voor slechts 30 kilometer over een belabberd wegdek vol gaten en kuilen. Keus hebben de Togolesen niet: slechts één weg leidt naar Davié. Als de mevrouw in het hokje bij de péage ook nog geen wisselgeld blijkt te hebben en ons beveelt te wachten, schiet dat bij mijn medepassagiers in het verkeerde keelgat. Zowel de mannen als vrouwen in ons busje beginnen flink te schreeuwen, ze uiten hun kritiek over hun regering die al ruim veertig jaar deze peáge-gelden in eigen zakt steekt tegen deze arme mevrouw die er niks aan kan doen, maar het schijnt hen op te luchten en lachend arriveren we in Davié.

Onze aankomst bij Ecole Primaire Publique Davié Centre is hartverwarmend en perfect georganiseerd! Wij zijn vroeg, maar de school is nog vroeger. Schoolkinderen zingen ons toe, ze staan allen netjes in rijen, onderwijzers begroeten ons en zelfs de ‘chef de village’ is aanwezig. Dit is een grote happening, niet alleen voor mij en Moufou, maar meer nog voor het hele dorp! Ook de inspecteur van het onderwijs is aanwezig. Terwijl wij al het schoolmateriaal uitpakken en uitstallen, wordt er door de mannen uit het dorp op trommels gespeeld en de vrouwen dansen traditioneel. Ook Tom doet een poging. Dit is feest! De directeur begint een geëmotioneerde speech, sinds de oprichting van de school in 1949, de eerste basisschool in Davié, heeft de school nog nooit een dergelijke gift ontvangen. Hij uit zijn dankbaarheid en verzekert ons ervan dat er met het materiaal zorgvuldig om zal worden gegaan. Dan hou ik mijn speech en kan het niet laten om mijn kritiek te uiten op de Togolese overheid. Immers een overheid die geen prioriteit toekent aan het basisonderwijs weigert zich te houden aan een mondiale doelstelling, maar schendt tegelijkertijd ook een recht van de mens! Na mij is het woord aan een weeskindje, ik kijk op zij en zie dat de directeur moeite doet om zijn tranen te bedwingen. Hij is duidelijk nog steeds emotioneel. In vloeiend Frans met een perfect accent uit ook zij haar dankbaarheid, want zo zegt ze, dankzij Enfant et Avenir Togo, zal zij, en met haar ook andere hulpbehoevende kinderen, naar school kunnen, een uniform kunnen dragen en kunnen leren om verder te komen in het leven. De voorzitter van het oudercomité wijst vervolgens nog op de twee barakken met daken van stro, die dienen als donker en muf klaslokaal. Dan is het tijd voor de symbolische overhandiging en worden de contracten getekend. We drinken een drankje, snaaien wat pinda’s en gaan dan op naar het volgende schooltje in Agbèdèvikopé, waarvan de directeur ons inmiddels al gebeld heeft.

Aankomst in Agbèdèvikopé: weer hartverwarmend. Vrouwen en mannen, ouders van de leerlingen en dorpsgenoten, komen lachend op ons af, er worden vele handen geschud en tegelijkertijd klinken ook daar de trommels. Leerlingen zijn rustig, en kijken met grote ogen toe. Ik krijg een plaats toegewezen onder een bloemenafdak, wat speciaal voor deze gelegenheid is gemaakt. Ik mag plaats nemen op een eervolle plaats naast het dorpshoofd, die hier zelfs ‘roi de village’, oftewel koning van het dorp heet. Het programma is als in Davié, dankbaarheid wordt werkelijk weer op zó veel mogelijke manieren geuit en ik word er echt een beetje stil van. Toch is er iets wat het schooltje in Agbèdèvikopé een klein beetje speciaal maakt. Als EDIL, wat staat voor Ecole D’Initiative Local, is dit schooltje in Agbèdèvikopé een lokaal initiatief, opgericht door ouders van de kinderen in het dorp. Bij het eerste bezoek in februari lag het leerlingen aantal op 47, waarvan er 17 wegens gebrek aan geld niet meer naar school gingen. Bovendien had de onderwijzeres al een aantal maanden niet meer haar salaris van slecht €13,50 gehad. Moufou en ik hadden erop aan gedrongen alle 47 leerlingen weer naar school te laten gaan, wat ook is gebeurd. Bovendien hadden we ons het doel gesteld dat het leerlingenaantal van EDIL Agbèdèvikopé de waarde van 100 leerlingen zou moeten bereiken. Zo zou het schooltje herkent worden door de staat, zou de onderwijzeres betaalt worden door de staat, en was het slechts aan ons de taak voor het schoolmateriaal, de schoolgelden en de uniformen te zorgen. Tot onze grote verrassing deelde de directeur mee dat een leerlingenaantal van 100 voor het schooljaar 2007-2008 haalbaar zou zijn. Doordat boeken, schriften, pennen e.d inmiddels aanwezig zijn, werd de drempel voor veel ouders een stuk lager. Onderwijs van hun kinderen zou financieel niet meer zo zwaar drukken. Een kleine overwinning, al wachten we natuurlijk het begin van het schooljaar af!

Aan het begin van het schooljaar zal Moufou weer aan het werk gaan. Hij zal zorgen dat de schoolgelden betaald worden voor de hulpbehoevende kinderen, veelal weeskinderen. Hij zal samen met ‘onze tailleur’ de maten van deze kinderen opnemen, en vervolgens zal deze man voor ieder kind een passend uniform maken. Want een uniform is verplicht, en draag je als kind geen uniform dan is meteen duidelijk dat de middelen daarvoor ontbreken. Verder zal Moufou in samenwerking met beide scholen een soort competitie opzetten per trimester: om de leerlingen te motiveren zullen de 3 beste van de klas een cadeautje krijgen in de vorm van een schrift, liniaal, pen of potloden. Op deze manier werd er ook al les gegeven in Agbèdèvikopé, al werden deze cadeautjes vaak betaald uit de kleine portemonnee van de directeur. Naast de gereserveerde gelden voor uniformen en schoolgelden rest er echter nog een bedrag, waar we eigenlijk al een bestemming voor hebben…..

Dagelijks lopen vrouwen uit Agbèdèvikopé 2 kilometer heen en 2 kilometer terug om water te halen, want in het dorp zelf is geen water aanwezig. Water dat gebruikt wordt als drinkwater, om eten te koken en om te douchen. Maar water is schaars. Het is niet vanzelfsprekend dat ieder kind dagelijks een douche kan nemen, wat in een stoffig Afrikaans land wel echte prioriteit is. Kinderen zitten af en toe buitengewoon smerig in de klas, zowel hun huid als hun kleren zitten vol stof en zand, wat flink kan stinken. Tijdens één van de bezoeken was dat mij al eens opgevallen en de onderwijzer had ook al eens laten vallen dat ze kinderen soms eerst hun handen moeten laten wassen alvorens ze kunnen beginnen met een schrijfles, zo vies zijn ze. Een mooie oplossing voor dit dorp: een eigen waterput! Daan, een student uit Enschede die ook in Togo verblijft, had me eens gewezen op Stichting Victorie Pompen Nederland, die touwpompen plaatst op waterputten, waarmee drinkwater wordt verkregen. Na een bezoekje aan de site van de Stichting Victorie Pompen leek dit een fantastische combinatie voor het dorp Agbèdèvikopé: een waterput met touwpomp. Zo zouden de vrouwen niet meer 4 kilometer per dag moeten lopen, en werd hun water gelijk drinkwater.

Na enig emailcontact heeft Stichting Victorie Pompen Nederland toegezegd een touwpomp te doneren aan Agbèdèvikopé, op voorwaarde dat wij voor een put zouden zorgen die het hele jaar door water zou bieden, dus ook aan het einde van het droge seizoen. Zo gingen Moufou en ik in op de laatste dag van de week van het onderwijs, de laatste vrijdag voor mijn vertrek uit Togo, samen met de puttenmaker naar Agbèdèvikopé op zoek naar water. Want geheel terecht vroeg Stichting Victorie Pompen zich af waarom er nog geen water was in dit dorp. Was het een geldkwestie, was het de bodemgesteldheid, of was er helemaal geen water? Die vrijdag gingen wij op onderzoek uit. Op blote voeten ging de puttenmaker met een wichelroede over het terrein van de school. Op een viertal plaatsen werd water gevonden, en tezamen met de schooldirecteur en het dorpshoofd kozen we de toekomstige plaats van de put. Nu was het nog wachten op de offerte van de puttenmaker…..

Door de rotsachtige grond in Agbèdèvikopé vallen de kosten voor de put hoger uit dan we aanvankelijk hadden verwacht. De puttenmaker zegt de volledige put te kunnen maken voor 700.000 Franc CFA, wat neer komt op 1.068 Euro. De rotsen zal hij handmatig fijnhakken tot hij water vindt, en al moet hij er 3 weken of zelfs 2 maanden met zijn ploeg overnachten, voor dit geld zal het dorp Agbèdèvikopé een put hebben die het hele jaar door water biedt. Dat is ook de eis waaraan voldoen moet worden voor het plaatsen van een touwpomp. De touwpompen worden gefabriceerd in Togo met behulp van natuurlijke materialen en lokale arbeidskrachten en zijn handmatig in gebruik.

Kinderen vormen de toekomst van Togo, maar water is een eerste levensbehoefte en zal de schoolkinderen en het leren zeker ook ten goede komen. Daarom bij deze vanuit Nederland een laatste oproep voor een bijdrage voor het drinkwater in Agbèdèvikopé. Zodra ik de laatste €400,- binnen heb, zal ik het geld in één keer over maken op onze Togolese rekening. Zo blijven de transactiekosten beperkt!

Aan alle donateurs een heel grand merci, ook namens alle ouders en kinderen van Davié en Agbèdèvikopé. Zoals mijn huisgenoot Abass zei: “Annie, on a donné un grand sourire à tous les gens de Davié et Agbèdèvikopé, oftewel samen hebben we gezorgd voor een grote glimlach! Heel erg bedankt, jullie reacties en bijdragen waren fantastisch! Zonder jullie kon ik dit project niet uivoeren! Tot snel en heel veel liefs!

Contact Annemiek:
annemiek_kalbfleisch@hotmail.com
A.C. Kalbfleisch
Rabobank: 3472.27.171 ovv Enfant et Avenir Togo